گردش کار Workflow in CSSD
.
یک زنجیر همیشه به محکمی،ضعیفترین حلقه آن است
کنترل عفونت در بیمارستانها و مراکز درمانی همانند یک زنجیره است که از حلقه های متعدد و متصل به هم تشکیل شده است،در صورتیکه حتی یک از حلقه های این زنجیره به هم پیوسته ضعیف باشد آنگاه کل این زنجیره ضعیف خواهد بود.
زنجیره کنترل عفونت در یک بیمارستان از استفاده کننده نهایی ابزار آلات و وسایل،روش شستشو و پاکسازی و ضدعفونی،روش کنترل و بازبینی و بسته بندی ،روش استریل،نحوه انبارداری و نگهداری وسایل ،روش توزیع و ارسال مجدد وسایل استریل شده به مصرف کننده ای مختلف و از همه مهم تر روش مدیریت و مستندسازی کل این چرخه و پروسه می باشد.
کنترل عفونت بهینه و موثر به تک تک این حلقه ها بستگی دارد.به عنوان مثال اگر بیمارستان بهترین تجهیزات شستشو،ضدعفونی و استریل را داشته باشد ولی مثلا بسته بندی وسایل را به درستی و صحیح انجام ندهد،نتیجه نهایی کنترل عفونت مطلوب و ایده آل نخواهد بود.
CSSD
Central Sterilization Supply Department
CSSD مخفف Central Sterilization Supply Department می باشد.
این بخش به صورت یک واحد متمرکز در بیمارستانها و مراکز درمانی ایجاد می شودو کار استریلازاسیون را بروی ابزارآلات و تجهیزات پزشکی،ظروف،البسه،لوازم مصرفی انجام می دهد.
این بخش وظیفه دریافت وسایل،تمیز کردن و شستشو ،ضدعفونی کردن ،استریل کردن،انبارداری وسایل را به عهده دارد.ارتباط این بخش با اتاقهای عمل و سایر بخشهای بیمارستان می باشد.این بخش قلب تپنده هر بیمارستان بوده و اهمیت اصلی را در کنترل عفونتهای بیمارستانی دارد.متمرکز سازی و انجام فعالیت ها توسط پرسنل متخصص کمجر به نتیجه بهتری می شود.علاوه بر این در صرف هزینه و وقت نیز صرفه جویی می شود.
یکی از نکاتی که در طراحی بخش CSSD باید رعایت شود،تقسم بندی فضای فیزیکی این بخش به سه بخش جداگانه و مجزا از یکدیگر است.
به صورتیکه سه بخش کثیف Soiled Zone، تمیز Clean Zone و استریل Sterile Zone ایجاد می شود.
با این تدبیر امکان انتقال آلودگی بین این سه بخش از بین می رود.جداسازی این سه ناحیه به صورتی باید باشد که حتی امکان تردد و رفت و آمد پرسنل مشغول در این سه بخش میسر نباشد.
بین هر کدام از این سه ناحیه موانعی وجود دارد.مثلا بین ناحیه کثیف و تمیز دستگاه های شوینده و ضدعفونی کننده و بین ناحیه تمیز و استریل دستگاه های اتوکلاو و استریلایزر قرار می گیرند.
در بخش CSSD وروديها و خروجي هاي مجزا براي ورود و خروج اجناس و لوازم كثيف،تميز و استريل وجود دارد.
پرسنل فعال در سه این ناحيه مختلف از یکدیگر جداسازی شده و ایزوله می باشند.
حتی تهويه هواي مطبوع جداگانه و مجزا براي هر كدام از نواحي سه گانه طراحی و اجرا شده است.
با این طراحی گردش كار راحتتر و منظم تر صورت می پذیرد و با توجه به طراحی ارگونومیک و اقتصادی هزینه و انرژی کمتری صرف شده و بهره وری و کارآیی آفزایش می یابد.
در تصویر زیر گردش کار و چرخش وسایل و ابزار آلات را در بخش CSSD مشاهده می کنید:
.
.
TSSU
Theater Supply Sterile Unit
TSSU مخفف Theater Supply Sterile Unit است.
هدف از ایجاد این بخش انجام فعالیتهای مربوط به استریل در محل استفاده از وسایل و ابزار آلات است.مثلا می توان این بخش را در اتاق عمل راه اندازی کرده و وسایل اتاق عمل را در همانجا تمیز کرده و استریل نمود.
چنین طراحی این مزیت را دارد که از گردش بیش از نیاز وسایل آلوده بین بخشها جلوگیری می شود و احتمال گسترش و انتقال عفونت در مسیر نیز حذف می شود.علاوه بر این در وقت نیز صرفه جویی شده و وسایل استفاده شده،سریعتر مجددا برای استفاده در دسترس قرار خواهند گرفت.
در این طراحي ،اتاق عمل با راهروهاي مجزاي تميز و استريل و اتاقهاي ضدعفوني طراحی می شود. با وجود اتاقهاي ضدعفوني ديگر نيازي به راهروهاي كثيف نمي باشد.
وسایل آلوده پس از استفاده در اتاق عمل مستقیما وارد اتاق های ضدعفونی می شود.و در آنجا شستشو و ضدعفونی بروی آنها انجام می گیرد.سپس این وسایل از طریق راهروهای تمیز به بخش بازبینی و بسته بندی رفته و در آنجا بسته بندی می شود و سپس در اتوکلاوها قرار گرفته و استریل می شود. وسایل استریل شده در انبار استریل نگهداری می شوند و یا از طریق راهروهای استریل مجددا در اختیار اتاق عمل ها قرار می گیرند.
مزیت این روش و این طراحی این است که اولا وسایل بلافاصله پس از استفاده شستشو و ضدعفونی می شوند و به همین دلیل تمیز کردن آنها راحتر تر صورت می گیرد.ثانیا وسایل آلوده برای رسیدن به بخش CSR یا CSSD مسیر طولانی را در راهروها و یا آسانسورهای بیمارستان طی نمی کنند و همین امر ریسک انتقال آلودگی به سایر بخشهای بیمارستان را کاهش می دهد.
طراحی معماری بخش CSSD
بخش CSSD به دلیل اهمیت بالایی که در کنترل عفونت در بیمارستانها دارد به عنوان قلب تپنده کترل عفونت بیمارستان شمرده می شود.مساحت این بخش،شکل و نوع طراحی قسمتهای مختلف آن ،تعداد تجهیزات ودستگاه های مورد نیاز و تعداد پرسنل مورد نیاز در آن و روش و نحوه گردش کار در آن یک کار تخصصی می باشد.محاسبات مربوط به این مسئله باید با توجه به بزرگی بیمارستان،تعداد تخت های بستری،تعداد بخشها و اتاق های عمل و تعداد عمل های جراحی انجام شده در آن،انجام گیرد.
بخشهای مختلف بخش CSSD
ناحیه کثیف
ناحیه کثیف قسمتی از بخش CSSD می باشد که وسایل آلوده ابتدا وارد آن می شوند.
پرسنل این بخش وسایل را دریافت کرده و بعد از بازبینی اولیه و شمارش ابزارها تعداد و نوع آنها و بخش ارسال کنده را ثبت می نمایند.پس از آن پروسه شستشو و پاکسازی cleaning و سپس ضدعفونی disinfection بروی وسایل آغاز می شود.
وسایل در این بخش ابتدا بصورت دستی و یا با استفاده از دستگاه های شستشوی آلتراسوند شستشوی اولیه ای داده می شوند.
انواع تفنگهای اسپری کننده آب یا هوا نیز در این بخش وجود دارد که مجاری داخلی ابزارها را با آنها شستشو می دهند.سپس آنها را بروی رک های مخصوصی چیده و درون دستگاه های شستشوی و ضدعفونی دو درب قرار می دهند.
ناحیه تمیز
وسایل پس از شستشو و ضدعفونی در دستگاه های ست شوی وارد ناحیه تمیز Clean Zone می شوند.
در این ناحیه ابتدا وسایل بازبینی شده و بررسی می شوند و سپس با روش مناسب بسته بندی می شوند و نهایتا برای استریل شدن درون دستگاه های اتوکلاو قرار می گیرند.
اتوکلاوها نیز دو درب بوده و درب سمت تمیز آنها به این ناحیه باز می شوند.
وسایلی که تمیز و ضدعفونی شده اند از دستگاه های ست شوی خارج می شوند و در این بخش بروی میزهای مخصوصی قرار گرفته ، مرتب شده ،بازبینی شده و سپس بسته بندی می شوند.
دستگاه های برش و سیلر برای بسته بندی وسایل در این بخش مورد استفاده قرار می گیرند.انواع گاری ها و ترولی ها برای جابجایی وسایل در این بخش وجود دارند.
ناحیه استریل
وسایل پس از استریل شدن از اتوکلاوها خارج شده و وارد این ناحیه Sterile Zone می شوند.
در این بخش وسایل استریل شده انبار شده و درصورتیکه مصرف ننده ای به این وسایل احتیاج داشته باشد برای آن ارسال می شود.
