میکرو ارگانیسم ها خوب یا بد؟
میکرو ارگانیسمها خوب هستند یا بد؟ در حقیقت باید بگوییم اکثر میکروارگانیسمها خوب هستند.میکرو ارگانیسمهای خوب در سلامتی بدن ما،در کشاورزی،در پاکسازی محیط زیست و در صنایع غذایی و ... کاربرد وسیع و نقش ویژه ای دارند.
میکرو ارگانیسمها انواع مختلفی دارند.
.
.
.
آغازیان (تک یاخته ها) Protist
آغازیان دربرگیرنده تعداد زیادی از یوکاریوت‌های میکروارگانیسم به ویژه تک‌یاخته‌های جانوری و تک‌یاخته‌های گیاهی می باشند.
پروتوزوآ(تک یاخته های جانوری) Protozoa
پروتوزوآ یا دسته بزرگی از یوکاریوت‌های تک‌یاخته‌ای هستند که ویژگی‌های جانورمانند دارند، مثل توانایی جنبندگی و شکار. نام لاتین آن هم معنای «جانورمانند» می‌دهد. این جانداران را در مقابل جانداران تک‌یاخته‌ای گیاه‌مانند که توانایی فتوسنتز دارند تعریف می‌کردند. پروتوزوآ همچنین به طور غیررسمی به آغازیان تک‌سلولی غیرفتوسنتزی مانند آمیب، مژک‌داران و تاژک‌داران اطلاق می‌کرده‌اند.
.
از میان این تک یاخته ها هم انواع خوب و مفیدی وجود دارد و هم انواع خطرناک و بیماری زا.
بطور کلی تک یاخته های گیاهی و جانوری نقش مهمی را در هرم غذایی جلنداران دریایی ایفاء می کنند.
علاوه بر آن خصوصا تک یاخته های گیاهی از قبیل فیتوپلانکتونها نقش بسیار مهمی در تولید اکسیژن در اقیانوسهای سیاره زمین و اضافه کردن این گاز حیاتی به اتمسفر زمین بر عهده دارند.
.
البته در میان تک یاخته ها نیز انواع بیماری زا و خطرناکی نیز وجود دارند.به عنوان مثال می توان از پلاسمودیوم فالسی پاروم نام برد.این میکروارگانیسم از دسته آغازین است و عامل مولد بیماری خطرناک مالاریا است .این میکرو ارگانیسم نمونه ای از آغازیان بیماری زا به شمار می‌روند.
این انگل، خون‌خوراک و عامل مالاریا است و طی گوارش خون، ترکیب آهن‌دار هموزویین تولید می‌کند.
به عنوان یک تک یاخته بیماری زای دیگر می توان از ژیاردیا نام برد.
ژیاردیا انگلی است که در روده کوچک انسان و بسیاری از پستانداران زندگی می‌کند. این انگل سبب بیماری روده‌ای همه‌گیر و محلی و اسهال میشود. این تک‌یاخته گلابی‌شکل و دارای چهار جفت تاژک است. این امر شناسایی آن را زیر میکروسکوپ آسان می‌کند.
.
قارچها Fungus
دسته‌ای جداگانه از یوکاریوت‌ها را تشکیل می‌دهند و نه گیاه هستند و نه جانور.برای رشد و تکثیر به ترکیبات آلی برای دریافت انرژی و کربن نیاز دارند. اکثر قارچها گندروی (ساپروتروف) بوده، در خاک و آب به سر می‌برند و در این نواحی، بقایای گیاهی و جانوری را تجزیه میکنند. قارچها مانند باکتری‌هادر تجزیه مواد و گردش عناصر در طبیعت دخالت داشته، حائز اهمیتند.
اکثر افراد ناقل اسپور قارچها بروی پوست،لباس و درون حفره دهانی خود هستند.در حالت عادی سیستم ایمنی بدن به خوبی آنها را کنترل کرده و امکان رشد را از آنها می گیرد.ولی در افرادی که به دلیلی دچار نقص عملکرد سیستم ایمنی می شوند،زمینه برای عفونتهای قارچی فراهم می شود.
قارچهای بیماری زا
پنوموسیستیس جیرووسی نوعی قارچ مانند مخمر و یک ارگانیسم یوکاریوتی (یاخته دارای هسته سلولی) است که در انسان موجب بروز گونه‌ای غفونت ریوی به نام سینه‌پهلو پنوموسیستیس، بویژه در افراد دچار ضعف ایمنی و مبتلایان به عفونت ایدزمی‌شود.
.
کریپتوکوکوس نئوفورمنس نوعی قارچ و مخمر است که در انسان موجب بیماری کریپتوکوکوزیس میشود. این قارچ شبیه مخمرها بوده در خاکی که آلوده به مدفوع پرندگان می‌باشد زندگی می‌کند. اگر هاگهای این قارچ توسط افراد استنشاق شود، عفونت ممکن است در ریه‌ها ایجاد شود و یا اینکه در افراد با ضعف ایمنی ممکن است این قارچ وارد خون شده و تمام قسمتهای بدن منتشر گردد (بویژه به مغز، پوست و استخوانها). این بیماری به عنوان یک عفونت فرصت طلب در بیمارانی با ضعف ایمنی مانندایدز، لنفوم هوچکین، سارکوئیدوز و شیمی درمانی دیده میشود.
کاندیدا آلبیکانس بصورت گندروی (ساپروفیت) (همزیست) بر روی پوست و در دهان ، دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی می‌روید. این قارچ میکروسکوپی جزو میکروارگانیسمهای تشکیل دهنده فلورمیکروبی بدن هستند و بطور طبیعی بصورت هم‌زیستی مسالمت آمیز با ما زندگی میکنند و بیماری ایجاد نمی‌کنند. بهم خوردن تعادل محیط زیست فلورمیکروبی بدن سبب رشد بی رویه این قارچ میشود که در مواردی باعث ایجاد عفونتهای شدید مخاطی و جلدی ، کاندیدیازیس واژن ، برفک دهان یا سایر بیماریهای قارچی می‌گردد.
کچلی نوعی عفونت پوست و ریزش موی ناشی از عامل قارچی است. کچلی عفونت قارچی پوست و موی سر، ابرو و مژه‌ها می‌باشد که توسط میکروسپوروم و ترایکوفیتون ایجاد می‌گردد. ضایعات به صورت لکه‌های گرد منظم و یا نامنظم در پوست سر همراه با شوره، التهاب، خارش و ریزش مو ایجاد میشوند. کچلی موی سر بیماری مسری بوده که معمولاً در بچه‌ها و بندرت در بالغین دیده میشود. عوامل بیماری از انسان به انسان، از خاک به انسان، از حیوان به انسان و حتی گاهی از انسان به حیوان منتقل میشوند.
میکرو ارگانیسمهای مفید خاک
یك قاشق چايخوری از خاك فعال حاوی ميليون ها موجود زنده است که بعضی منشاء حيوانی و بعضی ديگر منشاء گياهی دارند. مهمترين ميكروارگانيسم ها باكتری‌ها، و پروتوزوآها هستند. ميكروارگانيسم ها عناصر كليدی كيفيت و باروری خاك هستند اما برای ما انسان ها بطور غير قابل دیدن اين كار را انجام می دهند. آنها دارای گونه های زيادی هستند و هر چه تعداد آنها بيشتر باشد، بیشتر باعث حاصلخيزی طبيعی خاك می شوند.
به طور مثال برخی از ارگانيسم های بزرگ خاک عبارتند از: کرم خاکی، عنکبوت، حلزون، لیسه، سوسک، دم فنری ها، کنه ها و هزارپا.بعضی از ميكروارگانيسم های خاک عبارتند از: باکتری ها، جلبک ها، قارچ ها، پروتوزوآها و اکتینومیست ها.
اكثر كشاورزان همه ميكروارگانيسم ها را به ديد آفت نگاه می كنند و فکر می كنند كه چگونه می توانند آنها را از بين ببرند. درحالیکه فقط تعداد كمی از ميكروارگانيسم ها می توانند به محصول خسارت وارد كنند. و اصلی ترين و مهم ترين كاركرد اغلب آنها در خاك، بارورسازی خاك است.
میکروارگانیسمهای خوب تجزیه کننده
میکروب ها عامل نهایی دفع زباله، پوسیدن اجساد، تجزیه و خنثی کردن لاشه برگ های روی سطح زمین، در طبیعت هستند. در حقیقت، آنها به قدری در این کار خوب عمل می کنند که نظر دانشمندان را جلب کرده اند تا آنها را برای پاکسازی آلودگی های محیط زیست به خدمت بگیرند.
این تکنولوژی جدید بیورمدیشن Bioremediation نامیده می شود، و شامل استفاده از میکروارگانیسم هایی است که به طور طبیعی عاشق خوردن آلودگی ها اند و یا با دستکاری های ژنتیکی به آنها طبع سموم داده شده است. دانشمندان برای پاکسازی محل های آلودگی هایی نظیر PCB، نفت، زباله های رادیواکتیو، گازولین و جیوه میکروب هایی را طراحی می کنند و تحقیقات جدید بیورمیدیشن به طور منظم ظهور می یابند.
پروبیوتیک ها
فلور روده انسان حاوی انواع مختلفی از باکتریها است. بسیاری از این باکتریها برای گوارش بهینه غذا مفیدند. دسته‌ای از این باکتریها که به باکتریهای پروبیوتیک معروف هستند، علاوه بر کمک به گوارش، مولکولهای پیچیده و ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتی بیوتیکهای مختلف را تولید میکنند که برای بدن مفید می‌باشد. منبع باکتریهای پروبیوتیک لبنیات و میوه‌ها هستند.
میکروارگانیسمهای خوب در صنایع غذایی
ماست یکی از انواع لبنیات است که از تخمیر شیر توسط نوعی باکتری به نام لاکتوباسیلوس حاصل میشود. ماست از تخمیر قند شیر به نام لاکتوز حاصل میشود. باکتری ویژه تهیه ماست، لاکتوز را به اسید لاکتیک تبدیل می‌کند و به علاوه به ماست بافت ژل مانندی می‌دهد. به دلیل وجود اسید لاکتیک، ماست مزه تند و ترشی پیدا می‌کند.
پنیر را از دَلَمَه‌شدن شیر، معمولاً شیر تهیه میکنند. شیر از طریق کشت باکتریها ترش (اسیدی) میشود. سپس با اضافه شدن آنزیم (مایه پنیر) و یا یک جایگزین (مانند اسید استیک یا سرکه) دَلَمَه میشود و شیر بسته‌شده و آب پنیر بدست می‌آید.
باکتریهای مفید موجود در پنیر می‌توانند جلوی ابتلا به سرطان روده بزرگ و مقعد را که یکی از کشنده‌ترین سرطان‌ها در جهان است، بگیرند. پژوهش‌های قبلی حاکی از این بودند که فیبرهای گیاهی موجود در رژیم غذایی از سرطان روده بزرگ پیشگیری میکنند، اما در این پژوهش پس از ۴ سال مقایسه مصرف فیبر گیاهی و باکتری پنیر موسوم به لاکتوباسیل‌کازئی به این نتیجه رسیدند که پنیر نه تنها تعداد سرطان‌های روده بزرگ را کمتر می‌کند بلکه میزان بدخیمی آنها را هم کاهش می‌دهد.
مخمرها Yeast دسته‌ای از یوکاریوت‌های تک‌سلولی هستند که در قلمرو قارچها و شاخه آسکومیست‌ها دسته بندی میشوند. معروف‌ترین آنها
ساکارومایسس سرویزیه نام دارد که به مخمر نان نیز معروف است و در تخمیر خمیر نان نقش دارد.
باکتری ها Bacteria 
باکتریها گروهی از موجودات تک‌سلولی ذره‌بینی هستند که پوشش بیرونی نسبتاً ضخیمی، آنها را احاطه کرده‌است. این موجودات ساختار ساده‌ای دارند و به گروه پروکاریوت (جانداران ساده) تعلق دارند.
باکتریها متنوع‌ترین و مهمترین میکروارگانیسمها هستند.
تعداد کمی از آنها در انسان و حیوانات و گیاهان بیماریزا است. بطور کلی بدون فعالیت آنها، حیات بر روی زمین مختل می‌گردد. بطور یقین یوکاریوت‌ها از موجودات زنده باکتری مانند بوجود آمده‌اند. نظر به اینکه باکتریها ساختمان ساده‌ای داشته و می‌توان به آسانی، بسیاری از آنها را در شرایط آزمایشگاه کشت داد و تحت کنترل درآورد.
باکتریها جانداران بسیار ریزی هستند و یکای اندازه‌گیری آنها میکرون است. اندازه طبیعی و معمول باکتری‌هایی که دارای دگرگشت مستقلی هستند، ۱-۵ میکرون است؛ ولی بازه اندازه آنها را میشود ۱-۱۵ میکرون دانست.
باکتری ها به سه شکل مختلف یافت می شوند:
کوکسی،باسیل و اسپیرال
باکتری های بیماری زا
باکتری ها عامل ایجاد بسیاری از بیماری هاو عفونتهای مختلفی می باشند.
این عفونت ها ارگانهای مختلفی از بدن را درگیر می کنند.
