.
عفونتهای بیمارستانی
.
داستان عفونتهای بیمارستانی بی شباهت به داستان یک قاتل بسیاربی رحم و البته ناشناخته نیست.
قاتلی که در خفا و بسیار خاموش هر سال قربانیان فراوانی را می گیرد ولی با توجه به مخفی بودن و ناشناخته بودنش،آنگونه که باید مورد توجه قرار نگرفته و هنوز کسی خطر واقعی او و آسیبی که از جانب او وارد می شود را جدی نگرفته است.
.
.
.
عفونت بیمارستانی HAI به عفونتی گفته می شود که افراد بستری در بیمارستان در مدت زمانی که در بیمارستان بسر می برند به آن مبتلا می شوند . مثلا فردی برای شکستگی استخوان پا به بیمارستانی مراجعه می کند و در آنجا به یک بیماری عفونی تنفسی دچار می شود.
معمولاً عفونت هایی که بعد از 48 تا 72 ساعت ظاهر می شوند را به عنوان عفونت های بیمارستانی قلمداد می کنند و اگر در مدت کمتر از 48 ساعت بعد از بستری شدن بیمار عفونتی اتفاق بیفتد احتمال اینکه فرد در هنگام پذیرش در بیمارستان در مرحله کمون آن بیماری بسر می برده است می باشد .
.
.
در کل سه گروه در معرض خطر ابتلاء به عفونتهای بیمارستانی می باشند:
.
هر سال در جهان میلیونها نفر تحت تاثیر عفونتهای بیمارستانی قرار می گیرند.
عفونتهای بیمارستانی سالیانه میلیاردها دلار به هزینه های بخش سلامت در کشورهای مختلف جهان می افزاید.
عفونت بیمارستانی باعث افزایش هزینه ها ، طولانی شدن بهبودی ، ناتوانی و مرگ بیماران می شود.این عفونتها نتایج ناخواسته ارائه خدمات و مراقبتهای درمانی هستند.البته تحقیقات علمی نشان می دهد که اکثر این نوع عفونتهای بیمارستانی قابل پیشگیری هستند.
.
براساس آماری که سازمان جهاني بهداشت ارائه داده است در جهان جمعیتی بیش از 1.4 میلیون نفر از عفونتهای بیمارستانی رنج می برند.
در کشورهای توسعه یافته حدود 5 تا 10 درصد بیماران بستری شده در بیمارستانها مبتلا به عفونت های بیمارستانی هستند.در حالیکه این رقم در کشورهای در حال توسعه به حدود 25 درصد افزایش می یابد.
علاوه بر آن بیماریهای نو ظهوری مثل ایدز،جنون گاوی،هپاتیت آنفولانزای مرغی و خوکی و افزایش مقاومت میکروبی از عواملی است که باعث می شود تا کنترل عفونت به عنوان یکی از مهمترین اولویتهای حوزه بهداشتی و درمانی در نظر گرفته شود.
اگر بخواهیم دسته بندی انواع مختلف عفونتهای بیمارستانی را داشته باشیم،از قرار زیر است:
.
.
.
.
آنتي بيوتيک پروفيلاکسي
یک راه حل استفاده از آنتي بيوتيک پروفيلاکسي قبل از اعمال جراحي مي باشد . پروفیلاکسی به معنی مصرف دارو برای جلوگیری از بیماری می‌باشد .ولي استفاده غير صحيح از آنتي بيوتيک ها به عنوان پروفيلاکسي قبل از عمل به صورت يک مشکل عمده در آمده است.
دلیل آن هم این است که عفونتهای بعد از جراحی می توانند بسیار متنوع و مختلف باشند و البته هر نوع عفونت هم برای درمان به آنتی بیوتیک مشخص و مخصوص خود نیاز دارد.
آمارها نشان می دهد که حجم و تعداد زیاد و متنوعی از آنتی بیوتیک ها برای پیشگیری از عفونت مصرف می شوند. این استفاده بی رویه و بالای آنتی بیوتیک عوارض و مشکلات بسیار زیادی را ایجاد می کند.
.
مقاومت آنتی بیوتیک ها
تجویز بی رویه آنتی بیوتیک باعث ايجاد واکنش هاي دارويي، گسترش عفونت هاي مقاوم باکتريايي و تحميل هزينه هاي غير ضروري مي شود.
مقاومت به آنتی بیوتیک یعنی میکروب‌های بیماریزا که برای مبارزه با آنان آنتی‌بیوتیک استفاده می‌شوند، با جهش ژنی (موتاسیون) نسبت به این داروها مقاومت پیدا کنند و نسل‌های جدیدی به وجود بیایند که نتوان با آنها مبارزه کرد. از مهمترین عوامل این نوع مقاومت دارویی، مصرف خودسرانه و یا بیش از حد آنتی بیوتیک‌ها است. این پدیده کل جامعه انسانی را به خطر می‌اندازد به طوری که خطر آن را به تروریسم تشبیه کرده‌اند. مقاومت باکتری‌ها به آنتی بیوتیک‌ها یکی از بزرگترین چالش‌هایی است که سلامت انسان عصر مدرن را تهدید می‌کند.
.
استافیلوکوک مقاوم به متی سیلین MRSA
به عونان مثال،یکی از عفونتهای بیمارستانی که بسیار خطرناک بوده و سالیانه قربانیان زیادی می گیرد توسط میکروارگانیسمی به نام استافیلوکوک ایجاد می شود.استافیلوکوک که درزبان یونانی به معنای خوشه انگور می‌باشد به طور عام، نام گروهی از باکتری‌ها است که در زیر میکروسکوپ به صورت گرد (کوکسی) بوده و کنار همدیگر و به شکل خوشه انگور قرار گرفته‌اند.
استافیلوکوک‌ها، ۳۳ زیرگونه دارند. بیشتر آنها بی‌خطرند و به صورت طبیعی روی پوست اکثر افراد وجود دارند و سیستم ایمنی بدن به راحتی از عهده مبارزه با آنها بر می آید.آنها در خاک نیز زندگی می‌کنند اما گونه‌های بیماریزا نیز در بین استافیلوکوک‌ها وجود دارند که می‌توانند مسمومیت غذایی، استفراغ و یا گاهی عفونتهای خطرناک منجر به مرگ همچون ذات‌الریه را ایجاد کنند.
این عفونت در بیمارانی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند مثل بیمارانی که دوران نقاهت بعد از پیوند را می گذرانند و یا بیماران ایدزی بسیار کشنده و خطرناک می تواند باشد.
استافیلوکوک مقاوم به متی سیلین که بطور اختصار به آن MRSA گفته می‌شود عامل انواع مختلفی از عفونتهای مقاوم به آنتی بیوتیک است. این نوع از استافیلوکک طلائی به آنتی بیوتیک‌های گروه بتالاکتام مثل پنی‌سیلین (متی‌سیلین-نافی‌سیلین-اُگزاسیلین) و سفالوسپورین‌ها مقاوم است بطوریکه این آنتی بیوتیک‌ها در درمان عفونتهای حاصل از آن اثری ندارند. با وجود اینکه باکتری در بدن افراد سالم نیز وجود دارد ولی مقاومت در مقابل مصرف آنتی بیوتیک‌ها می‌تواند منجر به ایجاد عفونتهای شدید و حتی مرگ شود.
....
شیوع MRSA بخصوص در عفونتهای بیمارستانی، مراکز نگهداری بیماران، در بیماران دارای زخم باز، بیمارانی که وسایل کارگذاری شده در بدن (پروتز)دارند و همچنین در بیمارانی که ضعف سیستم ایمنی بدن دارند، بیشتر است.
در سال ۲۰۱۴ سازمان بهداشت جهانی از مقاومت دارویی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها به عنوان یک "تهدید بزرگ جهانی" نام برد. این سازمان با بررسی آمار مربوط به ۱۱۴ کشور، از افزایش مقاومت دارویی در همه نقاط جهان خبر داد.
این نهاد، روز ۳۰ آوریل ۲۰۱۴ با انتشار گزارشی اعلام کرد جهان وارد دوره "پسا آنتی‌بیوتیک" شده است؛ دوره‌ای که عفونتهای ساده‌ای که برای سالیان طولانی قابل درمان بودند، کشنده شده‌اند.
ایران یکی از کشورهایی است که با تجویز بیش از اندازه این داروها روبروست و مصرف آنتی‌بیوتیک در این کشور تقریبا برابر با کل مصرف آن در اروپاست. بر این اساس، مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران ۱۶ برابر استاندارد جهانی است.امروزه در ایران پنی سیلین و آموکسی سیلین بر روی برخی بیماری های میکروبی بی اثر است و مصرف خودسرانه آن باعث بالاتر رفتن مقاومت میکروبی می شود و نهایتا سبب می شود ما نیاز به آنتی بیوتیک های جدید و قوی تر داشته باشیم که مشکل این نوع آنتی بیوتیک ها "هزینه بسیار بالا و کمرشکن" آن است.
با بوجود سابقه طولانی موضوع کنترل عفونت در جهان در کشور ما این موضوع، بحث تقریبا جدیدی است.
خوشبختانه در سالهای اخیر به صورت پراکنده کمیته های کنترل عفونت شکل گرفته اند.در سالهای اخیر در چارت سازمانی بیمارستانهای ایران نیز پست سازمانی پرستار کنترل عفونت و کارشناس بهداشت محیط ایجاد شده است.
ولی لازم است با توجه به اهمیت موضوع و اولویتی که این موضوع از نظر جهانی دارد این برنامه به صورت یک نظام استاندارد و سراسری در کل کشور انجام پذیرد و با یکسان سازی دستور العمل های اجرایی کشور ما نیز از مزایای آن بهره مند شود.
به لحاظ قانوني مركز مديريت بيماري هاي معاونت سلامت مسئوليت برقراري نظام مراقبت عفونت هاي بيمارستاني را به عهده دارد كه شامل جمع آوري منظم و مستمر داده هاي مربوط به عفونت هاي بيمارستاني، تجزيه و تحليل و انتشار گزارشات دوره اي و ارائه پس خوراند آن به تمام مسئولين در رده هاي مختلف مي باشد.